Telecombedrijf KPN doet zijn Duitse dochter E-Plus van de hand. Het kernprobleem van KPN is daarmee niet opgelost. Het koopt alleen meer tijd om een groeistrategie te ontwikkelen.

Bij KPN staan praktisch alle meters in het rood. De omzet, het bedrijfsresultaat en de nettowinst daalden in het tweede kwartaal ten opzichte van een jaar geleden, zo maakte het bedrijf dinsdag bekend.

De inkomsten bij de mobiele tak (zowel zakelijk als privé) lopen al langer terug doordat consumenten steeds minder bellen en sms’en. Ook werden er minder telefoons verkocht.

In een poging klanten te winnen gebruiken rivaliserende telecombedrijven het prijswapen volop, iets waar ook bijvoorbeeld Vodafone last van heeft. In een jaar tijd zag KPN daardoor de gemiddelde omzet per klant afnemen van 36 naar 32 euro.

Waarom E-Plus verkopen?

De inkomsten van KPN staan dus onder druk. Waarom dan de Duitse tak E-Plus verkopen, goed voor ruim een kwart van de omzet van het huidige concern? En tegen een boekverlies van nota bene 1,3 miljard euro?

KPN wil de opbrengsten van de verkoop onder meer gebruiken om weer dividend uit te keren. Afgelopen jaar stopte het bedrijf daarmee vanwege de tegenvallende resultaten. Op z'n vroegst vanaf 2015 wil de telecommer weer dividend uitkeren.

Met de 5 miljard euro in contanten die KPN ontvangt van Telefónica Deutschland kan KPN tevens de balans verder op orde brengen. Door de dalende omzetten en een uitgave van 1,35 miljard euro voor de aankoop van met name 4G-frequenties voor mobiel dataverkeer liep de schuldenlast op tot een ongezond hoog niveau.

Eerder dit jaar haalde KPN al zo'n 3 miljard euro op met een aandelenemissie. Daarmee werd de schuldenratio teruggebracht tot 2,2 maal de winst voor rente, afschrijvingen en belasting, onder de door KPN gewenste ratio van 2,5.

Groeien met 4G

Maar met het uitkeren van dividend en het terugbrengen van de schuldenlast pakt KPN het kernprobleem niet aan: de inkomsten blijven dalen.

KPN moet daarom investeren in toekomstige groei. Op korte termijn valt de winst in elk geval niet te halen bij het aanbieden van internet, tv en bellen. Daar nam de omzet weliswaar toe met 5 procent in een jaar, maar de operationele kasstroom bleef min of meer gelijk op 79 miljoen euro. Dat is relatief weinig vergeleken met de andere delen van KPN.

Een betere winstmarge valt niet snel te verwachten, aangezien er veel spelers zijn die internet, bellen en tv aanbieden, waaronder de kabelaars Ziggo en UPC. Glasvezel biedt kansen, maar de uitrol daarvan gaat veel langzamer dan verwacht.

Wil KPN de inkomsten veilig stellen voor de nabije toekomst dan zal het meer moeten investeren in zendmasten voor 4G en met de uitrol van een glasvezelnetwerk voor snel internet tot aan de huisdeur. Daarvoor komt het geld van E-Plus van pas.

Telecombedrijven verdienen mogelijk dit jaar al meer aan mobiel internet dan aan mobiel bellen. Die verhouding zal alleen nog maar schever worden. KPN loopt al voorop met 4G. Sinds februari van dit jaar biedt het als eerste in Nederland de nieuwste generatie mobiel internet aan. Begin 2014 moet er een landelijk dekkend netwerk liggen. Door nog meer te investeren in 4G kan KPN de voorsprong op de concurrentie vergroten.

De rol van Carlos Slim

Blijft de vraag waarom grootaandeelhouder Carlos Slim akkoord gaat met de verkoop van KPN's Duitse tak, al is onduidelijk of Slim van de verkoop van E-Plus op de hoogte was. KPN-topman Eelco Blok wilde dinsdag niet zeggen of Slim van tevoren was geraadpleegd.

De verkoop is volgens hem een gezamenlijk besluit geweest van de raad van bestuur en de raad van commissarissen. In de laatste is América Móvil vertegenwoordig met twee leden.

Vast staat dat het rendement op Slims investering in KPN vooralsnog negatief is. De Mexicaanse miljardair investeerde in 2012 zo'n 3 miljard euro om bijna 30 procent van KPN in handen te krijgen. Met de aandelenemissie van dit voorjaar moest Slim nog eens 900 miljoen euro op tafel leggen.

Het belang van Slim is met de huidige beurskoers van KPN 2,4 miljard euro waard, dat komt neer een papieren verlies van zo'n 1,5 miljard euro.

Als KPN in de toekomst zo'n 40 procent van de winst uitkeert als dividend, kan Slim bij de huidige resultaten rekenen op zo'n 75 miljoen euro per jaar. Dan moet de Mexicaan 20 jaar wachten voordat hij het papieren verlies heeft gecompenseerd. Interessanter is dus om KPN door te verkopen aan een derde, maar ook dan heeft Slim minimaal het dubbele nodig van de huidige marktwaarde van iets meer dan 8 miljard euro om quitte te spelen.

Wellicht is het belang van 17,6 procent dat KPN krijgt in Telefónica Deutschland van grotere waarde voor Slim. Zo krijgt hij een haakje bij de Spaanse gigant Telefónica, dat net als zijn eigen bedrijf América Movil groot is in Zuid-Amerika. Het belang van KPN is op die manier een pion in een breder schaakspel om telecombelangen elders ter wereld.